İslam dinində Cümə gününün öz çəkisi var. Cümə – günlərin ən vacibi və müqəddəsi sayılır. Dini rəvayətlərə görə, Adəmin yer üzünə endiyi gündür. Qiyamət günü də məhz həmin gün olacaq. (Qurani-Kərimdə Cümə surəsi 9-cu ayə ilə vurğulanır).
Cümə gününün ibadəti də müsəlmanın zirehi sayılır. Yəni məhz Cümə günündə ibadət və dua edən şəxs bir həftə boyunca bolluq və bərəkət içində yaşar, hər cümə bu təkrarlandıqca ömür boyu firavan bir həyat yaşamış olar. Xüsusən də Cümə günündə elə bir saat var ki, müsəlmanın namaz qılarkən duaları qəbul olunur. Cümə içindəki dua və diləklərin qəbul edildiyi an Ramazandakı Qədr gecəsi kimidir.
Yeri gəlmişkən, “Cümə” sözü ərəb dilində “toplanma”, “cəm” mənasını verir. Bu müqəddəs gündə məscidlərə toplaşaraq, cəm halında namaz qılırlar.
Cümə günü yuyunub, ətirlənmək, həmçinin evdə təmizlik etmək, təmiz (mümkünsə təzə) paltarlar geyinmək və gülərüzlü, ünsiyyətcil, xeyir-dualı olmaq vacib buyurulub. Cümə gününün savabı başqa günlərdən daha çox olduğu üçün həmin gün uşaq və yaşlılar sevindirməli, xəstələrə baş çəkməli və dünyasını dəyişmiş insanlar yad edilib, məzarı ziyarət olunmalıdır. Bax bu son cümləni qabartmaq lazımdır...
Madam ki, rəhmət oxunacaq gün üçün Cümə ən münasibidirsə, o zaman müsəlmanlar niyə məhz Cümə axşamını (4-cü gün) seçirlər?
Cümə axşamının İslam dini ilə əlaqəsi varmı?
İlahiyyatçılar bildirir ki, cümə axşamı, yəni cümə günündən əvvəlki gecə sırf ertəsi gün müqəddəs sayıldığı üçün ibadətə hazırlıq mərhələsi kimi qəbul edilir. Amma günün əvvəlində ölən yaxınların xatirəsinin yad edilməsi əslində doğru deyil. İslam dinində rəsmi olaraq cümə axşamı müqəddəs gün kimi qeyd olunmur. Sadəcə bəzi bölgələrdə və yerli inanclarda dördüncü günlə bağlı inanclar formalaşıb. Həmçinin sufi ənənələrinin də rolu burda danılmazdır. Çünki sufizmdə 4-lük müqəddəs sayılır. Sufilər arasında bəzi günlərin mənəvi enerjisi olduğuna inanılır.
Bundan başqa, İslam öncəsi türk mifologiyası və şaman inanclarında da həftənin bəzi günlərinə xüsusi məna verilirdi. Bu inanclar sonradan İslam adətləri ilə qarışaraq “müqəddəs günlər” kimi qəbul olunmağa başlayıb. Bəzi bölgələrdə indi də Adna axşamı deyilir ki, qədim dövrlərdə "ayna günü" də adlandırılırmış. Xalq inanclarına görə, ölülərin ruhları Adna günlərində öz evlərinə ziyarətə gəlirlər. Həmin gün aynaların üstü örtülür ki, şər ruhlar da doğma ruhlara qarışıb evə girməsin.
Ümumiyyətlə xristianlıqda da Bütün Müqəddəslər Günü – 1 noyabrdan öncəki gün, yəni 31 oktyabr (Halloven) şər qüvvələrlə mübarizə günü sayılır. Müqəddəs gündən öncə şər boğulur ki, ertəsi gün insanların ibadətinə müdaxilə etməsin.
Şəfiqə Şəfa, Bizim Media
