Bu gün gerçəkləşən prezidentlərin Düşənbə görüşündə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin “yumşaq-həlim” çıxışı və yanaşması, ikitərəfli münasibətlərin tam normallaşma məcrasına yönəldilməsi istiqamətində atılan addımlar əslində, Prezident İlham Əliyevin prinsipial mövqeyi və qətiyyətinin nəticəsi idi.
Təbii ki, zaman və məqam dəyişib:
nə Rusiya əvvəlki Rusiyadır, nə də Azərbaycan indi diqtə və tələb dili ilə danışılacaq Azərbaycan deyil. Bir tərəfdə dünya birliyinin təcrid etdiyi, beynəlxalq kürsülərdə hər gün dışlanan, Ukraynadakı müharibə və iqtisadi sanksiyalar bataqlığında çabalayan, lazımi-lazımsız sağa-sola saldıran, cırmaq-pəncə atan şimal qonşumuz, digər tərəfdə isə 30 il sonra öz suverenliyini qazanan, beləliklə, siyasi-iqtisadi müstəqilliyini kifayət qədər möhkəmləndirən, ABŞ, Avropa, Türk Dövlətləri Birliyi ilə yanaşı, digər mühüm beynəlxalq qurum və təşkilatlarda öz mövqelərini davamlı gücləndirən sabit, dinamik, enerji mənbəyi Azərbaycan. Qısası, bu gün bizim kiminsə yanında və kölgəsində daldalanmaq vaxtımız deyil və yeri gəlsə, çətirimizi açıb gözləyirik: istəyən buyursun!
Putin:
“Görüşümüzə daha həssas mövzu - bizim hava məkanında baş verən aviasiya faciəsi ilə başlamaq istərdim. Artıq həmin vaxt bizim aramızda birinci telefon danışığı əsnasında mən faciənin məhz Rusiya səmasında baş verdiyinə görə üzr istədim, həm də həlak olanların ailələrinə ən səmimi başsağlığı verdim. İstərdim ki, bütün bunları təkrar edim, yenidən söyləyim və qeyd edim, biz sözsüz ki, razılaşdığımız kimi, istintaqa hər cür kömək göstəririk”.
Hadisə ilə bağlı araşdırmaların hələ də davam etdiyini deyən Putin diqqəti “kənar müdaxilə” - Ukraynanın Rusiyaya hava hücumlarının üzərinə yönəltməyə çalışsa da, Azərbaycanın haqlı tələblərini-gözləntilərini də qarşılamaqdan qaça bilmədi. Bəs, bu tələblər nə idi?
Onları bir daha xatırlayaq:
-Baş verənlərə görə Azərbaycandan üzr istənilməli;
-Kompensasiya ödənilməli;
-Günahkarlar aşkar edilərək cəzalandırılmalıdır;
Bakı-Moskva xəttində gərginliyə səbəb də birinci tələb xaric, digərlərinin Rusiya tərəfindən gözardı edilməsi, bir növ, “vecimə də deyil” ritorikası, Bağdad - kor xəlifə məsəli idi.
Hətta, Moskva rəsmi Bakını bu tələblərdən geri oturtmaq üçün özünəməxsus siyasi və iqtisadi təsir rıçaklarından da geniş istifadə edirdi. Azərbaycan isə bu cür “şifrəli oyunlar”a çoxdan “tox” olduğundan elə ilk anlardan milli maraq və mövqeyindən bir addım da geri oturmadı. Ən güclü silahın səbr, qətiyyət və zaman olduğunu bir daha təsdiq etdi:
Azərbaycanın daha iki tələbinin (kompensasiya ödənilməsi və günahkarların cəzalandırılması) icra ediləcəyi Prezident İlham Əliyevlə görüşdə şəxsən Putinin özü tərəfindən təsdiq edildi. Putin həmçinin iqtisadi münasibətlərdəki dinamikanı da ön plana çəkdi:
“Bu faciə ilə əlaqədar indi danışdığım bütün nüanslara, onunla əlaqədar hansısa məsələlərə baxmayaraq, iqtisadi-ticari əlaqələr inkişaf edib və uğurla inkişaf edir. Keçən il ticarət dövriyyəsində təqribən 6 faiz, bu il isə 16 faizdən çox artım olub. Bu, çox yaxşı göstəricidir”.
Kifayət qədər təmkinli və inamlı görünən Prezident İlham Əliyev isə çıxışının sonunda Putinin mesajlarının əslində, cəmiyyətin sifarişi və diqtəsi olduğuna vurğu etdi, bütün istiqamətlər üzrə heç bir yerdə hər hansı gecikmə və yaxud geriləmənin olmadığını vurğuladı: “Əksinə, Sizinlə təsdiq etdiyimiz yol xəritələri uğurla həyata keçirilir... “Əlbəttə, bu gün gündəliyi bir daha nəzərdən keçirmək üçün yaxşı imkandır. O, kifayət qədər geniş və müsbətdir. Beləliklə, bu informasiyaya görə bir daha təşəkkür edirəm və əminəm ki, bu gün cəmiyyətlərimizə göndərdiyiniz mesajlar da müsbət qarşılanacaq”.
Və hər halda Rusiya da Rusiyadı (sağı-solu bəlli olmayan) və təsadüfi hallarda qarşı tərəflərlə bu cür yumşaq dillə danışır. Sadəcə, danışdırmağı bacarmaq lazımdır…
Bu görüş həm də münasibətlərə yeni impuls vermək və tam normallaşması istiqamətində işləmək baxımından da əhəmiyyətli idi. Xüsusən, Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinə xələl gətirməyi hədəf seçən Solovyov, Ztulin, Simonyan kimi ermənipərəstlərə tərs sillə vuruldu.
Sahil Tahirli
