Avropada illərdir tətbiq olunan tullantıların təkrar emalı sistemi şəhərlərin təmizliyinə və ekoloji tarazlığın qorunmasına mühüm töhfə verir. Xüsusi aparatlara atılan plastik, şüşə və metal qablar avtomatik olaraq emal sisteminə yönləndirilir.
Bir neçə il əvvəl bu cür qurğuların Azərbaycanda da quraşdırılması ilə bağlı müzakirələr aparılırdı. Lakin sonradan hər hansı nəticə hasil olmadı.
Bəs bu təcrübənin ölkəmizdə tətbiqi hansı faydaları verə bilər?
Mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya açıqlama verən ekoloq Qorxmaz İbrahimov bildirib ki, tullantıların təkrar emalı dünyanın bir çox ölkəsində artıq oturuşmuş təcrübədir:
“Avropada bu sistem illərdir fəaliyyət göstərir. Artıq mənzillərdə belə tullantıların çeşidlənməsi tətbiq edilib. Bələdiyyələr müxtəlif rəngli qablar qoyurlar və vətəndaşlar plastik, şüşə, metal tullantılarını ayrıca qablara atmalıdırlar. Əks halda cərimələnirlər. Bu, cəmiyyətin ekoloji davranışının formalaşmasında mühüm rol oynayır,” - deyə ekoloq vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda da bu istiqamətdə müəyyən addımlar atılsa da, proses hələ tam miqyasda formalaşmayıb:
“Bəzi alış-veriş mərkəzlərində və məhəllələrdə plastik şüşələr üçün ayrıca qutular qoyulub. Amma bu, hələ yetərli deyil. Maarifləndirmə işləri daha geniş şəkildə aparılmalıdır - televiziya, mətbuat, məktəblər bu işə cəlb edilməlidir. Cəmiyyətin bu mədəniyyətə alışması üçün davamlı iş görülməlidir,” - deyə o əlavə edib.
Qorxmaz İbrahimov qeyd edib ki, hazırda Balaxanı Tullantıların Emalı Zavodunda müəyyən növ tullantılar ayrılaraq emala yönləndirilsə də, ölkə üzrə bu sistemin tam tətbiqindən danışmaq tezdir:
“Təkrar emal prosesinin tam formalaşması üçün həm infrastruktur, həm də hüquqi mexanizmlər lazımdır. Məsələn, bir zamanlar siqaretin ictimai yerlərdə çəkilməsi ilə bağlı cərimələr tətbiq olunmasaydı, bu problem də həll olunmazdı. Eyni yanaşma tullantı idarəçiliyində də tətbiq edilməlidir,” - ekoloq qeyd edib.
Hazırda Avropada hər kəsin gündəlik həyatının bir hissəsinə çevrilmiş bu sistem həm təbiəti, həm də şəhərləri qoruyur. Azərbaycanda isə tullantıların təkrar emalına dair təşəbbüslər olsa da, hələlik “qəbul edən aparat” layihəsi reallaşmayıb.
Mütəxəssislərin fikrincə, bu istiqamətdə davamlı maarifləndirmə, dövlət dəstəyi və cərimə mexanizmlərinin tətbiqi ilə tullantıların çeşidlənməsi və emalı gələcəkdə ölkəmizdə də gündəlik ekoloji vərdişə çevrilə bilər.
Bizim.Media Avropada tətbiq olunan həmin aparatı təqdim edir:
Aygün Hüseyn, Bizim.Media
