"Nəinki bələdiyyə, hətta parlament, prezident seçkilərində...”

Ədalət Partiyası qısa zaman ərzində bir ”“birinə zidd olan iki qərar verdi. İlk əvvəl bələdiyyə seçkilərinə qatılmayacağını bildirən partiya daha sonra öz qərarını dəyişdirdi. Bu iki təzadlı mövqe hardan qaynaqlanır?

 Partiyanın sədr müavini Heydər Oğuzun bu barədə Moderator.az-a verdiyi müsahibəni təqdim edirik.

-Partiyanızın bələdiyyə seçkiləri ilə bağlı mövqeyi ictimaiyyətdə birmənalı qarşılanmadı. İlk öncə seçkilərdə iştirak etməmək qərarı verdiniz. Daha sonra bu qərar dəyişdirildi. Belə təəssürat yarandı ki, Ədalət Partiyası iqtidarla sövdələşdikdən sonra öz radikal mövqeyindən geri çəkildi. Sizin bu versiyaya münasibətinizi öyrənmək maraqlı olardı.

-Düzünü desəm, partiyamızın seçkilərdə iştirakdan imtina barədə çıxardığı qərarı mən Türkiyədəykən eşitdim və təəssüflənmədim. Çünki Azərbaycanda keçirilən seçkilərin gerçək bir seçki olmadığına inanıram. Hakimiyyət bu yolla özünün qeyri-demokratik mahiyyətini gizlətməyə, beynəlxalq qurumların gözündən pərdə asmağa çalışır. Müxalif qüvvələr isə bu seçki tamaşasında rol almaqla bir növ hakimiyyətin dəyirmanına su tökürlər. Mən nəinki bələdiyyə, hətta parlament, prezident seçkilərində belə iştirakın tərəfdarı deyiləm. Odur ki, partiyamızın birdən-birə öz qərarını dəyişdirməsi xəbəri məni də üzdü və təəccübləndirdi. Bununla belə bir-birinə zidd olan həmin addımların hakimiyyətlə sövdələşmə nəticəsində atıldığına da inanmıram. Əvvəla, ona görə ki, bələdiyyə seçkiləri Azərbaycan siyasi idarəçiliyində, Leninin təbiriylə desək, arabanın 5-ci təkəridir. Hər hansı partiyanın, o cümlədən Ədalətin, 5-ci təkər olmaq uğrunda mübarizə aparması və hətta hakimiyyətlə sövdələşməyə getməsi mənə inandırıcı gəlmir. İkincisi, hakimiyyət üçün də bizim bu lüzumsuz seçkilərdə iştirakımızın önəmi yoxdur. Üstəlik, ölkədə artıq bu cür qərar verən kifayət qədər siyasi qurumlar var. Ədalət də o sırada olarsa və ya olmazsa heç nə dəyişilmir.

-Niyə elə düşünürsünüz? Sizə elə gəlmir ki, parlamentdə təmsil olunan partiya kimi Ədalətin radikal siyasi qurumlarla eyni sırada dayanması olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi?

-Nə kimi?

-Məsələn, beynəlxalq arenada belə təsəvvür yaranırdı ki, Azərbaycanda siyasi durum o qədər kritikdir, hətta hakimiyyətə loyal münasibət bəsləyən partiyalar belə seçkidən imtina edirlər.

-Hardasa haqlı ola bilərsiniz. Parlamentdə təmsil olunan partiyanın seçkidən imtina etməsi hakimiyyətin qeyri-demokratik simasını tam çılpaqlığı ilə ortaya qoyur. Fəqət istər Azərbaycan, istərsə də beynəlxalq ictimaiyyət son prezident seçkilərində Ədalət Partiyasının kəskin mövqeyini  gördü. Biz bir partiya olaraq balığın başdan qoxduğunu elan etdik. Bir balıq ki başdan qoxub və onun qoxduğu hər kəs tərəfindən bilinir, quyruğun salamat olub olmadığı heç bir əhəmiyyət daşımır. Nədənsə bizə elə gəlir ki, bütün dünya gözünü dörd açıb Azərbaycanda keçirilən bələdiyyə seçkilərini izləyir. Onun demokratik keçirilib keçirilməməsiylə maraqlanır. Ən əsası isə Ədalət adlı bir partiyanın bu seçkidə iştirakını nəzərə alır. Dünya da, yerli ictimaiyyət də balığın başına baxır, quyruğuna yox. Türklər demişkən, bələdiyyə seçkiləri demokratik keçirilsə nə yazar?

-Bəs, deyirlər, bələdiyyə seçkilərinin əhəmiyyəti olduqca böyükdür-hakimiyyət bələdiyyələrdən başladığı kimi, onun siyasi xarakterini də bu seçkilər müəyyənləşdirir?

-Demokratik rejimlərdə həqiqətən də belədir. Bələdiyyələr yerli siyasi iradəni təmsil etdiyindən orda olan dəyişiklər istər-istəməz ölkənin siyasi simasını müəyyənləşdirir. Yerli hakimiyyətin başına keçən siyasi qüvvələr xalqa xidmət etmək yolunda önəmli addımlar ata bilirlər. Yerlərdə hakimiyyət dəyişildiyindən mərkəz də bu dəyişikliyə tabe olur. Bu ona bənzəyir ki, hər hansısa qara rəngli qapını yavaş-yavaş ağ rəngə boyayırsan. Əvvəl onun bir tərəfindən başlayıb boyaya-boyaya digər tərəfinə doğru irəliləyirsən. Bir də baxırsan ki, qara qapı ağ qapıya çevrildi. Bir qapının istədiyin rəngdə olması üçün gərək boyadığın yer onun bir hissəsi ola. Sən qapı əvəzinə pəncərəni boyasan, əlbəttə, qapı öz rəngini dəyişməz. Nə yazıq ki, bizim kimi rejimlərdə bələdiyyələr siyasi hakimiyyətin heç bir parçası deyillər. Bilirsiniz ki, Azərbaycanda yerli hakimiyyət rayon icra başçılarının əlindədir. Onlar isə xalq tərəfindən seçilmir, siyasi iradə tərəfindən təyin olunur. Odur ki, xalqın bələdiyyə seçkilərində ortaya qoyduğu iradə heç bir dəyişikliyə səbəb olmur, ola da bilməz. Məndən soruşsanız, ya icra hakimiyyətlərinin səlahiyyətləri əllərindən alınıb bələdiyyələrə verilməlidir, ya da bələdiyyələr tamamilə ləğv olunmalıdır.

-Elədirsə, Ədalət Partiyası niyə bu seçkilərdə iştirak edir? Dediyiniz kimi seçki də mənasızdır və siz də hakimiyyətlə sövdələşməyə getməyibsinizsə verdiyiniz qərarı niyə az keçməmiş dəyişdirirsiniz?

-Hər hansı partiyanın mövcudluğu onun siyasi proseslərdə iştirakı ilə müəyyənləşir. Sən əgər seçkilərdə iştirak etmirsənsə, siyasi aksiyalar keçirmirsənsə, parlamentdə xalqın dərdini deyə bilmirsənsə deməli yoxsan. Ədalət Partiyasının sədri İlyas İsmayılov məhz buna görə qeyri-demokratik parlamentdə yer almağa razı olub. Məqsəd gördüyümüz ədalətsizlikləri, qanunsuzluqları ən yüksək hakimiyyət orqanlarında dilə gətirmək, ölkə idarəçilərini xalqın dərdləriylə tanış etməkdir. O başqa məsələdir ki, bu idarəçilər özlərini karlığa, korluğa vurublar. İlyas müəllimin sözlərini kəskin reaksiya ilə qarşılayır, ölkənin ən ciddi hüquqşunasının fikirlərinə hörmətsizlik göstərirlər. Əlbəttə, bu sayqısızlıq zaman-zaman bizi də, onu da üzür. Amma hüququn üstünlüyünü ömrünün mənasına çevirən, həyatını bu böyük davaya həsr edən insan daha nə etməlidir? O da, biz də bu istibdad rejiminin yaratdığı dözülməz şəraitdə ideallarımızı, məramlarımızı qorumağa çalışırıq. Bəzən heç bir siyasi divident qazanmayacağımız yolda addım atmağa çalışırıq. Başqa yolumuz da yoxdur. Hərəkətsizlik ölüm deməkdir. Bu ona bənzəyir ki, bir qarlı dağın başındasan. Soyuq iliyinə qədər işləyir. Atdığın addımlar bəlkə səni üz-üzə qaldığın zəlalətdən qurtarmır, amma hərəkət etdikcə bədənin isinir və sən ayaqda qalırsan. Otursan, hərəkət etməsən soyuqdan donub ölərsən. Bu gün nə yazıq ki, ölkənin bütün siyasi qurumları, demokratik qüvvələri bu cür şəraitdə fəaliyyət göstərirlər. Yeganə məqsəd ölməmək, ideayalarını gələcək nəsillərə çatdırmaq üçün diri qalmaqdır. Bilirsinizmi, dünyada heç bir istibdad qiyamətə qədər duruş gətirə bilməyib. Bir gün bu rejim də çökəcək. Bəlkə də buna çox az qalıb. Amma sabah gələcək nəsillər bu qədər ağır zəlalət içində yaşadığımıza görə tariximizə tüpürəcəklər. Biz bu tüpürcəyin ünvanı olmaq istəmirik. Ona görə də bacardığımız qədər diri qalmağa çalışırıq. Bələdiyyə seçkilərində iştirak etmək də görünür, bu zərurətdən doğub. Diri qalmaq üçün hərəkət etmək zərurətindən. Yəni, hesab edirəm ki, verilən qərarı dəyişdirmək partiyadaxili təzyiqin nəticəsidir. Üzvlərimiz bu seçkilərdə iştirak etməyi vacib bilib, partiya yetkililərinə təzyiq ediblər. Partiya yetkililəri də öz qərarını dəyişməyə məcbur olub.

-Deməli, etiraf edirsiniz ki, partiyanın verdiyi bu qərarın dəyişdirilməsində həqiqətən hansısa təzyiq faktoru olub?

-Əlbəttə. Yoxsa verilən qərar birdən-birə dəyişdirilməz. Amma sizdən fərqli olaraq mən bu təzyiqin hakimiyyət tərəfindən göstərildiyinə inanmıram. Bu təzyiq partiyanın öz daxilindən gəlib. Üzvlərimiz ölkənin siyasi həyatında bu və digər şəkildə rol almağa çalışırlar. Siyasi partiya üzvləri üçün bu olduqca normal istəkdir. Partiya yetkililəri də üzvləri narazı salmamaq üçün öz qərarını dəyişib.

-Mətbuatda belə xəbər yayıldı ki, Ədalət Partiyasında ikitirəlik yaranıb. Siz, Etimad İsmayılov, Ayaz Əfəndiyev hakimiyyətə qarşı radikal mübarizənin tərəfdarı kimi çıxış edirsiniz. Fikrət Hüseynov, Mütəllim Rəhimli isə onunla əməkdaşlığa meyllidirlər. Bu informasiya nə qədər doğrudur və məlum qərarın dəyişdirilməsinin səbəbi bu ola bilərmi?

-Hər hansı partiyada müxtəlif düşüncəli insanların mövcudluğu normal haldır. Bunu ikitirəlik kimi qələmə vermək nə qədər ədalətlidir, bilmirəm. Ayrıca, mən kiminsə mövqeyini şərh etmək də istəmirəm. Hər kəs öz mövqeyinə özü aydınlıq gətirsə yaxşı olar. Fərd olaraq Heydər Oğuzun fikrinə gəlincə, həqiqətən də bu hakimiyyətlə hər hansı sövdələşməyə getməyin tərəfdarı deyiləm. Düzdür, indiki şəraitdə yerində durmaq da bayaq dediyim kimi ölümə qucaq açmaq kimidir. Mütləq bir hərəkət edilməlidir. Mən bu hərəkəti fikirlərimizi açıq şəkildə səsləndirib ictimai rəyə müəyyən qədər təsir etməkdə görürəm. Bu, bəlkə də kimlərəsə qar üstündə  mənasız hərəkət kimi görünə bilər. Ola bilər, kimlərsə bunun əvəzinə qarın altına girib saxlanmağı daha doğru hesab edirlər. Amma fakt budur ki, hər iki hərəkət diri qalmaq üçün edilir. Qarın altında girmək də insanı hansısa məqama qədər diri tuta bilər, qar üstündə yerimək də. Qar üstündə yeriməyin yeganə üstünlüyü odur ki, atdığın addımların səni bir düzəngaha çıxarmaq ehtimalı var. Qar altında gizlənməklə isə səni axtarmağa gələnlərin gəlişinə qədər sağ qala bilərsən. Amma görəsən, səni qurtarmağa gələn varmı? Bu sualın cavabı bilinmədiyindən mən yeriməyin tərəfdarıyam.