Hər bir yazıçı öz cəmiyyətinin vicdanıdır və ya belə olmalıdır. Ətrafında baş verən hadisələr, müsbət və mənfi tendensiyalar, inkişaf prosesi ilə yanaşı tənəzzüllər, ictimai aşınmalar bədii əsərlərin əsas mövzusuna çevrilməli, insanları düşünməyə, toplumun özünüdərkinə kömək etməli, onu özünə tanıtmalıdır. Məhz bu keyfiyyətinə görə də ədəbiyyat güzgüyə bənzədilir. Mirzə Ələkbər Sabirin təbirincə, desək, “bu ayinədə özünü əyri görənlərin”x9d gerçək simalarıyla tanış ola bilmədiyi ədəbi əsərlərin ömrü qısamüddətli olur, mütərəqqi ideyaları əks etdirən əsərlər isə uzunömürlü xa0həyata vəsiqəsi qazanır.
Yazıçı Aləm Kəngərlinin qələmi də “düzü düz, əyrini əyri, pisi həmvar”x9d göstərən güzgülərdəndir. Onun qələmə aldığı “Ağsaqqal”x9d, “Ehsan”x9d, “Qonaq”x9d və sairə hekayələrində xa0hər kəsi narahat edən neqativ hallar qamçılanır.
xa0
Müəllifin xa0“Ağsaqqal”x9d hekayəsini Moderator.az oxucularına təqdim edirik:xa0
xa0
xa0
“Bazarbank”x9dın müdiri ətirləndikdən sonra xa0barmaqları ilə çənəsini yoxladı. xa0Səhər üzünü qırxmaması elə də hiss olunmurdu. xa0Diyircəkli xa0kreslosunu sağa xa0döndərib, yan tərəfdəki telefonun düyməsini basdı. xa0Katibə dodaq boyasını xa0çantaya atıb tez dəstəyi qaldırdı.
- xa0Buyurun, xa0Qadir xa0müəllim, eşidirəm.
- xa0Qəbulda kim var ?
Müdirin zabitəli xa0sorğusuna katibə mülayim səslə cavab verdi:
- xa0İki nəfərdi. xa0Biri Şakir müəllimdi, xa0o biri də....
Müdir qızın sözünü ağzında qoydu:
- xa0Şakir gəlsin.
Şakir müəllim yenidən güzgüyə baxdı. xa0Sağ əli ilə telinə sığal çəkib, özünü düzəltdi. Qapını döyüb, “buyur”x9d işarəsi gözləmədən içəri keçdi. Müdir xa0ayağa qalxıb Şakir müəllimi böyük şövqlə qarşıladı.
- xa0Ay səni xoş gördük, əziz qardaş! Necəsən? Nə var, nə yox? Ağsaqqal xa0necədi?
- xa0Yaxşıdı, Qadir müəllim. Sizə xa0də salamı xa0var.
- xa0Sağ olsun. Allah onu var xa0eləsin. xa0Allah onun kölgəsini üstümüzdən heç vaxt xa0əskik eləməsin .
- xa0Əlbəttə, xa0qardaş. O olmasaydı, indi biz kim idik ki?
- xa0Elədi, qardaş, elədi, - deyə, müdir həm sözlə, həm də baş hərəkəti ilə təsdiqlədi.
xa0Şakir müəllim aradakı xa0ani xa0sükutdan istifadə edib, yubanmadan əsas məsələyə keçdi:
- xa0Qadir xa0məllim, Sizin xa0vaxtınızı çox almayım. Deməli, mühasiblə də, mühəndislə xa0də xa0danışdım. xa0Sizin təklifinizə elə xa0bir iradım yoxdur. Ancaq gərək bir işdə bizə köməklik xa0edəsiniz.
- xa0Buyurun, mən hazır, - xa0Qadir müəllimin sifətində xeyirxah, işgüzar bir ifadə oxundu.
- xa0Bilirsiz, Qadir xa0müəllim, bir-iki xa0yer var, indidən xa0ağzını xa0açıb bizi gözləyir. Deyirəm, xa0əvvəldən xa0pulun xa0başına daş salsaq, xa0axırda xa0o biri xa0obyektlər xa0kimi xa0bu xa0bina da yarımçıq qalacaq, yük olacaq peysərimizdə. İcazə verin, sizə çatacaq məbləği xa0ikinci “tranş”x9dda ödəyək.
xa0Bu gözənilməz təklifdən, sanki, xa0müdirin başına bir qazan qaynar su tökdülər. Elə bil xa0dalağı sancdı, içində qəribə, indiyə qədər müşahidə etmədiyi sancı baş qaldırdı. xa0Yerində qıvrılıb baxışlarını xa0stoldan xa0 ayırmadan, ağır-ağır dilləndi:
- xa0Bilirsən, nə var, Şakir? xa0Məsələ sən fikirləşdiyin qədər xa0də sadə deyil. Mən sənə bu pulu öz cibimdən vermirəm ki, xa0istədiyim kimi xa0hərəkət xa0edim. xa0Mənim heç nəsli-nəcabətim xa0yığışa, xa0o qədər pulu bir yerə toplaya bilməz. xa0Hər yerin öz haqqı var. xa0Mən xa0gücüm çatmayan yükün altına girə bilmərəm. Gərək bağışlayasan. xa0Qaldı o biri xa0məsələyə, xa0axı xa0indiyə xa0kimi xa0hansı xa0borclunun xa0xətrinə xa0dəymişdilər, qalmışdın sən? Uzağı, xa0tikintini xa0yarımcıq vəziyyətdə təhvil verəcəksən bizə, vəsallam.
xa0 xa0 xa0 xa0Şakir müəllim xa0 işini aşırmaq üçün xa0yumşaq səslə dedi:
- xa0Sizi başa düşürəm, xa0Qadir xa0müəllim. Ancaq xa0unutma ki, bu ağsaqqalın təklifidi, mənim yox. Deyirdi ki, Qadir pis oğlan deyil. Yəqin ki, ora xa0necə düzəldiyini də yaddan çıxarmayıb.
Qadir müəllim bilərəkdən özün elə göstərdi ki, guya çox narahat oldu:
- xa0Allah eləməsin, ay Şakir. Mən çörək itirən adam xa0deyiləm. Ancaq sən də vəziyyəti xa0başa xa0düş. Bu, mənə aid xa0olan məsələ xa0deyil.
- xa0Bəs, xa0onda nə edək? xa0Ağsaqqala nə deyək?
Müdir vəziyyətdən çıxmaq xa0üçün tam səfərbər olmaq qərarına gəldi:
- xa0Bilirsən, Şakir, xa0and olsun o bir olan Allaha xa0ki, məndən xa0başqa heç bir köpəyoğlu xa0 bu xa0məsuliyyətin xa0altına xa0girməz. xa0Mən boynumu baltanın altına qoyub xa0 bu işə gedirəm. Özün deyirsən, bunu xa0təcili edək xa0ki, bilmək olmaz, sabah nə olacaq. O biri tərəfdən də heç bir sənədin, girovun-zadın xa0yox. xa0Bir xa0dənə layihə verəcəksən ”“ kağız parçası, onu da xa0 ki, xa0Allah xa0bilir, nə vaxt. xa0Vallah, xa0mən bundan artıq xa0heç xa0nə xa0edə bilmirəm. xa0
Bu cavab Şakir müəllimi qane etmədi. Odur ki, yenidən müdiri sıxmaq qərarına gəldi:
- xa0Deməli, ağsaqqalın sözünü xa0yerə salırsan?
Müdir vəzifəsini xa0itirəcəyindən xa0qorxub, bu xa0“tikanlı xa0paz”x9ddan canını qurtarmaq üçün xa0bazarlığı davam xa0etdirmək xa0məcburiyyətində xa0qaldı:
- xa0Bəlkə belə edək, ay Şakir? xa0Yarısını indi verəsən, yarısını xa0da xa0ikinci 10 milyonu alanda.
xa0Şakir müəllim istədiyi xa0nəticəni ədə etdiyi üçün xa0söhbəti çox uzatmadı:xa0
- xa0Eybi xa0yoxdur, xa0olsun, mən razı. xa0Yəqin xa0ki, xa0ağsaqqal da etiraz etməz. Pulu indi xa0götürə bilərəmmi?
- xa0Sabah nahardan xa0sonra xa0gələrsən. xa0Pul xa0probemi yoxdur. xa0Gərək xa0formal da olsa, bir-iki xa0sənəd xa0hazırlayıb xa0bu xa0işə qanuni xa0don xa0geydirək xa0ki, xa0ağzıgöyçəklər orda-burda xa0artıq-əskik danışmasınlar. Əsas odur ki, səs çıxmasın.
- xa0Oldu, qardaş. Onda icazə ver, mən gedim.
- xa0Sağ-salamat, sağ-salamat. Allah xeyr versin. Ağsaqqala məndən salam deyərsən.
xa0 Şakir xa0müəllim xa0kefikök xa0halda xa0otaqdan çıxdı. Hədiyyəsini xa0əvvəlcədən xa0alan katibə xa0onu xa0gülərüzlə yola saldı. xa0Sonra müdirə aid telefonun dəstəyini xa0qaldırıb nazlanaraq dedi:
- xa0Qadir müəllim, Səfər müəllim xa0gəlsin?
- xa0Səfər kimdi, ay qız?!
- xa0Səfər xa0Küskün... xa0“Vicdan”x9d romanı... Yazıçı...
- xa0 Səfər-məfər tanımıram. xa0Onu içəri kim buraxıb? xa0De xa0ki, xa0vaxtı yoxdu.
İşi başdan aşır. Getsin, bir xa0aydan sonra gələr.
- xa0Qadir xa0müəllim, xa0dünən xa0Sizi calaşdırdım, danışdız. Yazıçıların müdiri xahiş etmişdi.
- xa0Hə, hə, düz deyirsən. xa0Yadıma düşdü. Nə istəyir?
- xa0On min.
- xa0De, gəlsin.
Yazıçı içəri keçib salam verdi. xa0Müdir xa0xüsusi əda ilə:
- xa0Əleykümə-salam, xa0Küskün xa0müəllim. xa0Eşidirəm Sizi. Buyurun.
- xa0Bilirsiz də, sizə demişdilər. xa0Qızı köçürməliyəm. On xa0min manat pul lazımdır. Allah qoysa, xa0iki xa0ilə xa0qaytaracağam.
- xa0Birdən qaytarmadın, onda necə?
- xa0Elə şey olar? Qaytaracağam! xa0Evin yanında xa0işə də düzəlmişəm. xa0Mağazada gözətçi... Hər ay xa0təqaüdlə bərabər maaş da alacağam. Düzdür, indi toyda restoranlardan bir şey saldırmaq xa0olmur. Ancaq Sizə söz verirəm ki, özümü toparlayıb, iki ilin içində borcun belini qıracağam.
Müdir xa0Səfər xa0müəllimdəki dirənişi görüb dedi:
- xa0Girovun nədir?
- xa0 Iki otaqlı evim, qardaş. Əhmədlidə.
- xa0Qorxuram, xa0sənə sərf etməyə. xa0Bizdə faizlər çox yuxarıdı.
- xa0Olsun, xa0qardaş, xa0eyb etməz. xa0Onsuz xa0da xa0başqa xa0çıxış xa0yolum xa0qalmayıb. Qız üç xa0ildi xa0nişanlıdı. Sizə güvənib, toyun vaxtını xa0da təyin etmişik.
- xa0Şair xa0qardaş, xa0düzü, xa0biz xa0krediti yalnız xa0bacarıqlı xa0iş xa0adamlarına veririk. xa0Müstəsna xa0hal xa0kimi xa0sizə kömək xa0edərik. xa0Ancaq xa0gərək xa0bura xa0daha üç nəfər gətirəsən xa0ki, xa0sənə xa0zamin xa0dursunlar. xa0Əgər xa0Allah xa0eləməmiş, özünüzün, ya evinizin xa0başına xa0bir iş xa0gəlsə, onlar xa0gətirib həmin pulu ödəməlidirlər.
- xa0Ay bala, mən o adamları hardan tapım? xa0Məgər xa0siz mən boyda kişiyə xa0inanmırsız ?
Müdir səsinin tonunu qaldırdı:
- xa0Küskün xa0müəllim, xa0siz xa0ki xa0oxumuş xa0adamsınız, xa0niyə xa0başa xa0düşmürsünüz? Bu xa0dövlət xa0yiyəsiz xa0deyil xa0ki, gözünü xa0yumub xa0hər yoldan ötənə xa0pul verəsən! xa0İnan ki, bir xa0qəpik o yan-bu yan ola, adamın atasını xa0yandırarlar.
Səfər müəllimin deməyə sözü qalmadı. Pərt halda başını aşağı salıb kor ”“ peşman xa0otaqdan çıxdı. Katibəyə “sağ ol”x9d deməyi xa0belə xa0unutdu.
Dərdin xa0ağırlığından ayaqlarını xa0ata xa0bilmirdi. Cilova xa0gəlməyən düşüncələri xa0beynini xa0 didib xa0parçalayırdı. Ürəyini göynədən xa0dəhşətli xa0ağrıya xa0məhəl qoymadan xa0irəliləyirdi. xa0 Evdə xa0qızına xa0nə xa0deyəcəkdi? xa0Həyat xa0yoldaşına xa0nə xa0cavab verəcəkdi?
Ağır xa0düşüncələr xa0içərisində xa0hara xa0getdiyinin fərqinə xa0varmadan, xa0piyada keçidi olmayan xa0yerdən xa0yola xa0çıxdı. xa0Böyük xa0sürətlə xa0gələn xa0avtomobilin xa0sürücüsü xa0qarşısındakı xa0adamı görüb, bir xa0anlığa xa0 çaşsa xa0da, xa0son xa0anda xa0özünü xa0toparlayıb xa0var gücüylə əyləcə basdı. xa0Dəhşətli uğultu xa0ətrafdakıları qeyri-ixtiyari olaraq, hadisə olan tərəfə dönməyə məcbur etdi...
xa0
Aləm Kəngərli
