Kainat sonsuzadək genişlənməyə davam edəcək, yoxsa bir gün hər şey sona çatacaq? Alimlər bu qədim suala təəccüblü dərəcədə aydın cavab təqdim ediblər: Kainat 33,3 milyard il sonra "böyük çöküş" ilə sona çatacaq.
Bizim.Media “Qaynarinfo.az”a istinadən xəbər verir ki, Kornell Universiteti, Şanxay Jiao Tonq Universiteti və müxtəlif beynəlxalq elmi qurumların birgə tədqiqatı kainatın taleyi ilə bağlı təsəvvürləri dəyişən bir ssenari ortaya qoyub.
Yeni modelə görə, kainat təxminən 7 milyard il sonra genişlənməni dayandıracaq və kiçilməyə başlayacaq. Nəticədə isə bütün kütlə tək bir nöqtədə toplanaraq çökəcək.
Tədqiqatçılar bu proqnozu "Dark Energy Survey" və "Dark Energy Spectroscopic Instrument" kimi iri astrofiziki layihələrdən əldə olunan məlumatlar əsasında formalaşdırıblar. Hazırda 13,8 milyard yaşında olan kainatın daha 20 milyard il mövcud olacağı ehtimal edilir.
Bu yeni nəzəriyyə uzun müddətdir qəbul edilən "sonsuz genişlənmə" anlayışına qarşı çıxır. Modelin əsasını isə qaranlıq enerjinin sabit deyil, dinamik quruluşa malik olduğu fərziyyəsi təşkil edir. Tədqiqata görə, kainatın genişlənməsinə səbəb olan bu müəmmalı qüvvə zamanla istiqamətini dəyişərək kiçilməyə səbəb ola bilər.
Alimlər bu ssenarini izah etmək üçün ultra yüngül bir hissəciyin – aksionun və "mənfi kosmoloji sabit” anlayışının istifadəsini təklif edirlər. Bu modelə əsasən, kainat nəhəng bir rezin lentə bənzəyir: əvvəlcə genişlənir, sonra isə elastik qüvvənin üstün gəlməsi ilə geri büzülməyə başlayır.
Yeni model kainatın hazırkı ölçüsündən təxminən 69 faiz daha böyük olduqdan sonra kiçilməyə başlayacağını bildirir. Bu proses ilkin mərhələdə yavaş gedəcək, lakin sonda hər şey "böyük çöküş" adlandırılan hadisə ilə tək bir nöqtəyə toplanacaq.
Alimlər bu modelin hələ dəqiq təsdiqlənmədiyini və müşahidələrdə böyük qeyri-müəyyənliklərin olduğunu vurğulayırlar. Xüsusilə "mənfi kosmoloji sabit” kimi bəzi fərziyyələr hələ elmi cəhətdən sübuta yetirilməyib. Bununla belə, qarşıdakı illərdə həyata keçiriləcək yeni astronomik layihələr qaranlıq enerjinin təbiətinə dair daha konkret məlumatlar təqdim edərək bu ssenarinin doğruluğunu yoxlamağa imkan verə bilər.
Çöküş hadisəsi hər nə qədər təqribən 20 milyard il uzaqda görünürsə də, bu araşdırma insanlıq tarixindəki ən böyük müəmmalardan birinə elmi yanaşma gətirən mühüm addım hesab olunur.
Bizim.Media
