Ərzaq təhlükəsizliyi dünyanın hər bir ölkəsi üçün ciddi strateji məsələdir. Qloballaşan dünyada bu təhlükəsizliyi təmin etmək müşkül məsələyə çevirilib. Dünyanın qida sənayesində insan orqanizminə zərər vuracaq çoxçeşidli məhsullar istehsal olunur. Həmin məhsulların istifadə müddəti bitdikdə isə təhlükə dəfələrlə yüksəlmiş olur.
Təəssüf ki, Azərbaycanın ərzaq bazarı da zərərli, o cümlədən də istifadə müddəti bitmiş məhsullarla “zəngindir”.
Bu barədə fakt, şikayət və narazılıqlar mətbuat orqanlarında, sosial şəbəkələrdə dəfələrlə yer alıb. Dövlət qurumları tərəfindən hətta dəfələrlə məhsulların istifadə tarixinin dəyişdirilməsi ilə məşğul olan obyektlər üzə çıxıb. Amma bu cür məhsulların rəflərdən tamamilə yığışdrılması mümkün olmayıb.
Mətbu orqanlarında “Bizim market”, “OBA” market, “Araz” kimi böyük ticarət mərkəzlərində də yararlılıq müddəti keçən məhsul satışı ilə bağlı faktlar yer alsa da nədənsə AQTA-nın məlumatlarında daim kiçik dükanların adı çəkilib, onlarla bağlı müvafiq tədbirlərin görüldüyü açıqlanıb.
Ölkəmizdə istifadə müddəti keçmiş məhsullar müxtəlif prosedurlardan sonra yenidən həmin rəflərə qaytarılmaqla bərabər, bəzən belə məhsullar rayonlara yol açır, kafe-restoranlarda, şadlıq saraylarında masamızın üzərinə gətirilir.
Kütləvi şəkildə tuğyan edən ərzaq cinayətinin qarşısı necə alınmalı, bununla necə mübarizə aparılmalı, istehlakçılar mağazalarda onları necə ayırd etməlidirlər?
Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Bizim.Media-ya açıqlamasında bildirib ki, yararlılıq müddəti keçmiş məhsulların satışının qadağan olması qanunlarımızda öz əksini tapsa da, onlarda boşluqların olması bu kimi halların davam etməsinə şərait yaradır:
“İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında”, ”Yeyinti məhsulları haqqında” Qanunlarda, eləcə də Nazirlər Kabinetinin 95 saylı qərarında qeyd olunub ki, yararlılıq müddəti keçmiş məhsulların satışı qadağandır. Vaxtı keçmiş məhsulları satan marketləri isə hər bir məhsula görə 1500 manata qədər cərimə gözləyir. Marketlər bu cür malları distibrüterə və ya istehsalçıya qaytarır. İstehsalçı isə onları yenidən qablaşdırır və istifadə müddəti ilə bağlı tarixini dəyişdirərək yenidən mağazalara göndərirlər”.
Eyyub Hüseynov bildirir ki, xüsusi proqram var ki, onun vasitəsilə istifadə müddəti keçmiş məhsullar satışdan çıxarıla bilər:
“Proqramın vasitəsilə vaxtı keçmiş məhsulların kodları skaynerə oxunmur. Proqramın bazası Qida Təhlükəsizlik Agentliyinin serverinə inteqrasiya oluna bilər ki, qurumda ofisdə oturaraq, hansı marketdə nə qədər istifadə müddəti keçmiş məhsulun olduğu görünər.
Amma təəssüf ki, bu proqramı nə marketlər, nə də AQTA əldə etmək istəmir. Digər tərəfdən isə Mərkəzi Avropa ölkələrində mağazalar şəbəkəsi mövcuddur - onlarda istifadə müddətinin bitməsinə az qalımış məhsullar satılır və hər kəsin bu haqda məlumatı olur. Azərbaycanda da bu cür mağazalar açıla bilər. Müddəti bitən mallar isə məhv edilməli və ya qeyri ərzaq istehsalında istifadə olunmalıdır”.
Xatirə Nəsirli, Bizim.Media
