“Bu gün vəziyyət o həddə çatdırılıb ki, sanki təhsilin vəzifəsi yalnız imtahan keçirməkdən ibarətdir. Ali məktəb sevdası, indiki qədər “diplomlu olmaq” predmetinə çevrilməmişdi. Testin tətbiqi ilə əlaqədar mərkəzləşdirilmiş imtahan sistemi tətbiq olunandan bu günə qədər elə bir il olmur ki, imtahanlarla bağlı məsələ gündəmə gəlməsin, haqlı-haqsız, yerli-yersiz narazılıqlara səbəb olmasın.
Ajiotaja səbəb olan davamlı qarşıdurmalar, ittiham həddinə çatan mübahisə və polemikalar istər-istəməz cəmiyyət üzvlərində belə təsəvvür yaradır ki, sanki, təhsilimizin imtahan keçirməkdən başqa problemi yox imiş və hər kəs də ali təhsilli diplom sahibi olmalıdır”.
MÖVZU İLƏ BAĞLI:
Doktoranturaya qəbul olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ: Bu tarixdə imtahan keçiriləcək
Bunu Bizim.Media-ya açıqlamasında təhsil üzrə ekspert Nadir İsrafilov deyib.
O, imtahanların çoxluğundan şikayətlənib:
“Buraxılış imtahanı, qəbul imtahanı, sınaq imtahanı, qabiliyyət imtahanı, blok imtahanları, nə bilim, altqrup, üstqrup imtahanları, MİQ, DİQ, yerdəyişmə imtahanları, daha nələr, nələr...
Belə çıxır ki, təhsilimizin bütün problemləri həllini tapıb qalıb bircə imtahan vasitəsi ilə bunları həll etmək. Halbuki, həyatın özü onsuz da hər kəsi hər addımda sınağa çəkdiyi azmız kimi, bu imtahanlar da bir yandan...
“Təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”nda səriştəyə əsaslanan şəxsiyyətyönümlü təhsilin məzmununun inkişaf etdirilməsi birinci istiqamət kimi nəzərdə tutulduğu halda, biz yenə də təhsilimizdə bilik faktorunu əsas götürərək, məktəblərimizin, müəllimlərimizin, məzunlarımızın fəaliyyətini yalnız bilik göstəriciləri ilə - neçə şagirdin ali məktəbə daxil olması, neçəsinin yüksək bal toplaması, medal qazanması, müxtəlif olimpiada qalibi olması, təqaüdlə rəğbətləndirilməsi, bir sözlə bilik nümayişı ilə ölçürük. Bu mənada və istənilən halda təhsilə baxışımız, yanaşma tərzimiz dəyişməlidir”.
“İmtahan biliyi ölçməlidir, stress yaratmamalıdır”
Müsahibimiz deyir ki, imtahan keçirilməlidir, bir şərtlə ki, bu prosedur imtahan verəndə stress, bullinq, aqressiya, depressiya, özünəqapanma və digər bu kimi emosional hisslər yaratmasın:
“Bunun üçün isə ilk növbədə “mentalitet” adlandırdığımız düşüncəmizdə korrektə işləri aparılmalıdır. Kurikulumun məqsədi heç də ümumtəhsil məktəbi qarşısında ali məktəbə tələbə hazırlamaq vəzifəsi qoymayıb və təhsilə dair digər hüquqi-normativ sənədlərdə də belə bir zərurətlə bağlı məcburi göstəriş yoxdur.
Bu kimi vacib məqamlar təhsil rəsmilərinin də diqqət mərkəzindən kənarda qalmayıb. Baxmayaraq ki, nazir Emin Əmrullayev ümumi təhsil müəssisələrində imtahanların sayının çoxluğu ilə əlaqədar "Hazırda imtahanların sayının azaldılması müzakirə mərhələsindədir" deyərək "imtahan-imtahan oyunu"na son qoyulacağına bir qədər ümid yaratdı. Hətta DİM-in sədri Məleykə Abbaszadə də buna bənzər bir açıqlama vermişdi”.
İmtahansız qəbula keçə bilərikmi?
Nadir İsrafilov hesab edir ki, imtahansız qəbulun təşkilindən də söhbət gedir:
“Bu gün imtahanları da ləğv edə bilmərik. Çünki biz buna hazır deyilik. Tədricən təkpilləli vahid imtahana keçə bilərik. Buraxılış imtahanları ilə ali məktəbə qəbul imtahanlarını birləşdirib bir imtahan yolu ilə abituriyentlərin ali məktəbə qəbul məsələsini həll edə bilərik.
O ki, qaldı buraxılış və qəbul imtahanlarına hazırlığın nəyə görə dərsliklər əsasında deyil, test kitabçaları və əlavə tədris resursları əsasında aparılmasına, bu məsələdə də fərqli yanaşmalar özünü biruzə verməkdədir. Bununla bağlı iradları DİM rəhbəri son açıqlamasında belə əsaslandırıb ki, “Abituriyentlər yox, daha çox kurs rəhbərləri və bəzi müəllimlər imtahan suallarının tədris proqramına uyğun olmamasına dair fikirlər səsləndirirlər.
Ümid edək ki, tezliklə imtahanların yığcam və rahat bir modeli hazırlanmaqla, bu üzücü və məşəqqətli prosesi həqiqi bilik nümayişi bayramına çevirmək mümkün olacaq. Buraxılışla qəbul imtahanlarının birləşdirilməsi və sadələşdirilməsi, təkpilləli vahid imtahan modelinə keçilməsinin məzunlarımızın fiziki və psixoloji yükünü və deməli, gərginliyini xeyli azaldar.
Bu, eyni adamın biliyini iki imtahanla yoxlamağa heç bir ehtiyac olmaması baxımından təhsilimizin real perspektivləri ilə tam uzlaşan prosedur ola biləcək, uzun illərdən bəri davam edən "imtahan-imtahan oyunu"na nəhayət son qoyulacaq.
Bu kimi dəyişiklikləri müəllimlərimiz və şagirdlərimizi DİQ, MİQ və s. işə qəbul, habelə diaqnostik, summativ, formativ imtahanlarına da şamil etməklə, onları əlavə yükdən azad edib, bilavasitə öz funksional vəzifələrinin icrasına yönəltmək olar”.
Surxay Atakişiyev, Bizim.Media
